
Izifundiswa Zethule Ucwaningo eNgqungqutheleni Yokuguquka KoMhlaba Kuzwelonke
Click here for English version
Izifundiswa zophiko lwezenhlalakahle e-UKZN uMnuz Bongane Mzinyane, uDkt Thembelihle Makhanya kanye noDkt Mbongeni Sithole bathule amaphepha kwingqunguthela yesihlanu yokushintsha komhlaba kuzwelonke - i-National Global Change Conference ebiseNyuvesi yase-Free State.
Indikimba yalengqungquthela ibithi: Ucwaningo kanye nokuSungulwa Kwezinto Ezintsha Ukusheshisa Izinguquko Ezizosimamisa Umhlaba (Research and Innovation Accelerating Transformations to Global Sustainability).
UMakhanya noMzinyane bethule ngokubambisana ucwaningo olusihloko sithi: Mazibuyele Emasisweni: Ukugcina Ukusimama Kokuziphilisa ngoBuntu (Maintaining Sustainable Livelihoods Through Ubuntu Philosophy), ngaphansi kwendikimba yokuQinisela kwamaDolobha kanye neMiphakathi.
Ucwaningo lwabo lugxile ekuguqugukeni kwesimo sezulu kanye nengqinamba jikelele ethinta wonke amazwe, umphakathi kanye nomuntu ngamunye, kanti babe nesiphakamiso zokuthi kunesidingo sokubambisana ngokuhlanganyela nangokubonisana kuyo yonke imiphakathi. ‘Umphakathi uwonke wase-Afrika ubukhishwa inyumbazane ngendlela ehlelekile engxoxweni ngokuguquguquka kwesimo sezulu nebonakala kuyisihloko esithinta izicukuthwane futhi ebibuswa ukubaluleka kwamazwe aseNtshonalanga. Lokhu kuqhamuka emlandweni yemigomo yokusebenzisa amandla obukoloni kanye nobukloni ibiza ukuthi kukhululwe ababecindezelwe ngobukoloni,’ kusho uMzinyane.
Lezi zifundiswa ezintathu zikhulume ngokuthi: Azibuyele Emasisweni okuchaza ukuthi “asibuyele ezimpandeni zethu”. UMakhanya uthe: ‘Ukubuyela emasisweni, kulengxoxo ngokuguquguquka kwesimo sezulu, kuchaza ukwazisa ukukhalipha kwamasiko kanye nobugugu bawo wonke umuntu kubalwa malabo abasemazingeni aphansi. Ubuntu kumele kwamukelwe.’ Banxuse ukuba kuhlanganiswe futhi kube nokusebenzisana okubonakalayo kwezinhlaka ezehlukene endabeni yokuguquguquka kwesimo sezulu, kuhlanganisa nabantu base-Afrika kanye namagugu abo emvelo afana noBuntu .
Iphepha lokwazisa lezethulo zikaSithole beligxile kwibhizinisi lezenhlalakahle njengohlelo lokubhekana nombono wezixazululo zase-Afrika ezinkingeni zase-Afrika. Lolu cwaningo lwethulwe ngaphansi kwendikimba ethi: Amabhizinisi Azijwayeza Ushintsho Lomhlaba - Bisu Adaptation to Global Change, lapho kudingidwe ngohlelo lwezomnotho olumbaxambili.
‘Ngakolunye uhlangothi, kunamabhizinisi, amabhizinisi enza inzuzo, achazwa njengaqhutshwa inzuzo kanti kolunye uhlangothi, kunamabhizinisi angenzi nzuzo agqamisa ukubhekelela abaswele,’ kusho uSithole.
‘Ngokwehluka kwibhizinisi elijwayelekile, ibhizinisi lezenhlalakahle libukeka lisimama, liqhutshwa amagugu, uhlelo lwezomnotho olushoshela phakathi nendawo oluxuba futhi olungena emandleni alezi zindlela zombili.’
Ucwaningo lwakhe luyaqhubeka ngokucubungula amathuba kwezamabhizinisi ezenhlalakahle abheka ukulinganisa izimiso zebhizinisi kanye nokusimamisa inhlalakahle yomphakathi.
Amagama: ngu-Melissa Mungroo
Isithombe: Sithunyelwe